Türkiye de nüfus artış hızı ve Nüfus Sayımları
Nüfus Artış hızı: Doğum oranı ile ölüm oranı arasındaki farktır.Bu fark,doğal nüfus artış hızını verir.Göçler göz önüne alındığında ise reel nüfus artış hızı belirlenmiş olur.
Nüfus artış hızını artıran nedenler:
Doğum oranının oranın ölüm oranından yüksek olması
Eğitim seviyesinin yüksek olması
Bebek ölümlerinin az olması
Sağlık hizmetlerinin düzelmesi
Ortalama yaşam süresinin artması
Gelenek ve görenekler
Dışarıdan yapılan göçler
Dini inanışlar vb.
Nüfus artış hızını azaltan nedenler:
Aile planlamaları
Bebek ölümlerinin fazla olması
Eğitim seviyesinin yükselmesi
Dışarıya göç verilmesi
Doğal afetler ve salgın hastalıklar
Savaşlar ve etnik baskılar
Sanayileşme ve kadının iş hayatına atılması
İnsan emeğine olan ihtiyacın azalması
Dikkat: Nüfus artış hızı,ülkelerin gelişmişlik seviyesini ölçmede kullanılan önemli bir kriterdir.Gelişmiş ülkelerdeki nüfus artış hızı,gelişmemiş ülkelerden daha düşüktür..Bir ülkenin nüfus artış hızı,sanayileşme hızından fazla olursa o ülkede birçok problem ortaya çıkar.
Nüfus artış hızının yüksek olmasından kaynaklanan
olumsuz sonuçlar:
Kişi başına düşen milli gelir azalır, işsizlik artar,beslenme ve sağlık hizmetleri aksar,köyden kente gçöç artar,çarpık kentleşme artar,doğal kaynakların tüketimi artar,yaşam standartı düşer,ihracat azalır-ithalat artar,çevre kirliliği artar,kalkınma hızı yavaşlar.
Olumlu sonuçlar: İş gücü ucuzlar, piyasa genişler, mal ve hizmete talep artar, ülke nüfusu genç ve dinamik bir yapı kazanır, ülkenin dünya üzerindeki caydırıcı (askeri) etkisi artar.
Dikkat: Nüfus artış hızı her ülkenin ekonomik ve sosyal durumuna göre değişir.Belli bir oranı yoktur.Gelişmiş ülkelerde yüzde 10’luk nüfus artış hızı sorun olmazken,gelişmemiş ülkelerde sorun olabilmektedir.
Gelişmiş ülkelerde;
Doğum oranı düşüktür,nüfus artış hızı azdır, kalkınma hızı fazladır,yaşam standartı yüksektir,kişi başına düşen milli gelir yüksektir,ortalama yaşam süresi uzundur,eğitim düzeyi yüksektir, bebek ölüm oranı düşüktür,yaşlı nüfus oranı fazladır,kentli nüfus oranı yüksektir,işsizlik oranı düşüktür,enerji tüketimi fazladır.
Nüfus sayımları
Osmanlı devletinde ilk nüfus sayımı 1831 yılında askerlerin ve vergi yükümlülerinin sayısını belirlemek için yapılmıştır.Cumhuriyet döneminin ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır.ikinci nüfus sayımı 1935’te yapılmış ve 1990 yılına kadar her 5 yılda bir sayım gerçekleştirilmiştir.2000 yılındaki sayım bilgisayar ortamında yapılmıştır.
Türkiye’de ki nüfus ve nüfus artışı ile ilgili 1927-2000 nüfus sayımları arasındaki değerler incelendiğinde şu sonuçlar ortaya çıkmaktadır..
-1927-1935 arası dönemde ki nüfus artışında ülkeye olan göçlerin etkisi fazladır.
1940-1945 arası dönemde nüfus artış oranının en düşük seviyede olmasında,erkek nüfusun savaş nedeniyle silah altında bulunması ve ölümlerin artması etkili olmuştur.
Savaş yıllarından sonra evlenmelerin artması ve ekonomik iyileşme ile birlikte nüfus artış hızı,,1955-1960 döneminde en yüksek seviyeye ulaşmıştır.
1960-1965 yılları arasında nüfus artış hızının düşmesinin nedeni,yurt dışına olan göçlerdir.
1975-1980 arası dönemde ise,şehirleşmenin artması,aile planlaması uygulamaları,kadının iş hayatına atılması gibi nedenlerden dolayı nüfus artış hızı düşmüştür.
1980-1985 arasında nüfus artış hızının yükselmesinde doğumların artması,ekonomik iyileşme ve nüfus sayımının daha sağlıklı yapılması etkili olmuştur.
1985’ten sonra ise ülkemizin nüfus artış hızı sürekli azalmıştır. Bu durumun nedenleri ise; kentleşme,sanayileşme,aile planlaması,eğitim seviyesinin yükselmesi,kadının iş hayatına daha çok girmesidir.
0 yorum:
Yorum Gönder